در اسکن هسته ای(رادیوایزوتوپ) از مواد رادیواکتیو استفاده می شود و با اهداف مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از کاربردهای اسکن هسته ای، تشخیص بیماری های استخوان می باشد. حال شاید برای شما هم سوال باشد که آیا اسکن هسته ای استخوان خطرناک است؟ آیا عوارضی دارد؟ در چه زمینه هایی می توان از اسکن استخوان استفاده کرد؟ با ما همراه باشید.
باید بدانید هر روش درمانی و تشخیصی علاوه بر مزایایی که دارند شامل عوارضی نیز هستند. قبل از اینکه بدانیم اسکن هسته ای استخوان چه تاثیری بر بدن انسان می گذارد، بهتر است بدانید برای چه اهدافی استفاده می شود. برخی از اهداف کاربرد اسکن استخوان شامل موارد ذیل می باشند.
- بررسی و تشخیص علل دردهای استخوانی
- بررسی پروتز و مفاصل استخوانی
- تشخیص تومورها
- بررسی عفونت های استخوانی( برای مثال عفونت سیستم اسکلتی)
- بررسی مشکلات و آسیب های ورزشی
- بیماری های التهابی
- تشخیص و یافتن شکستگی های مخفی(زمانی که نتوان با روش های رادیوتراپی شکستگی را تشخیص داد)
- بررسی پیشرفت سرطان به استخوان ها
- بررسی استخوان ها در برخی از افراد که مبتلا به بیماری دیابت هستند.
در اسکن هسته ای استخوان از چه موادی استفاده می شود؟
با توجه به نوع کاربرد اسکن هسته ای بر اساس بیماری های مختلف، نوع ماده رادیواکتیو نیز تغییر پیدا می کند. در اسکن های هسته ای برای تشخیص بیماری های استخوان معمولا از رادیواکتیو تکنیسیم (technetium)، گالیم(Gallium) و یا ایندیم(Indim) استفاده می شود.
آیا اسکن هسته ای استخوان خطرناک است؟
ماده رادیواکتیو از راه های مختلف مثل سیستم وریدی، سیاهرگ یا از راه دهان وارد بدن بیمار می شود. این اشعه برای بدن مضر است و اگر به میزان زیادی وارد بدن شود به سلول های بدن آسیب چشم گیری وارد می کند. لذا دانشمندان و پزشکان در صدد کاهش عوارض و خطرات این روش عکس برداری می باشند. آنها با بهبود این روش و با استفاده از علم و تکنولوژی روز دنیا عوارض و آسیب های ناشی از این روش را به حداقل می رسانند. بدین منظور سعی می شود از حداقل میزان مواد رادیواکتیو استفاده شود تا از آسیب های ناشی از اشعه رادیواکتیو کاسته شود.
لازم به ذکر است، بایستی به مقدار لازم از مواد رادیواکتیو کاهش یابد. زیرا از یک حدی به بعد با کاهش غلظت مواد رادیواکتیو، از میزان اشعه ساطع شده از بیمار کاهش یافته و این امر بر کاهش وضوح تصویر اثر می گذارد.
نکته قابل توجه در این روش، مدت زمان ماندگاری مواد رادیواکتیو استفاده شده در اسکن هسته ای استخوان می باشد. این مواد به سرعت تجزیه می شوند و از چند ساعت تا چند روز می توانند پایدار باشند. پس از آن تجزیه می شوند و نمی توان از آن ها استفاده کرد. به همین دلیل مراکزی که از این روش جهت عکس برداری استفاده می کنند روزانه به تهیه مواد رادیواکتیوی جهت اسکن هسته ای استخوان می پردازند.
صبر کردن پس از تزریق مواد رادیواکتیو به چه علت است؟
همچنین از زمانی که مواد رادیواکتیوی به بدن انسان وارد می شود معمولا به مدت سه تا ۴ ساعت صبر می کنند. پس از آن اقدام به عکس برداری می کنند. علت این امر این است که مواد رادیواکتیو یک مدتی طول می کشد تا جذب استخوان شود تا بتوان عکس برداری موفقیت آمیز و واضحی داشت. در برخی از موارد و بیماری ها همزمان با تزریق مواد رادیواکتیو عکسبرداری هم انجام می شود. در این زمان فرد با نوشیدن آب و مایعات موادرادیواکتیوی را که جذب نشده اند شسته می شوند و از طریق ادرار دفع خواهند شد. این امر به وضوح تصویر کمک شایانی می کند و از عوارض وجود مواد رادیواکتیو در بدن می کاهد.
برای اطلاع بیشتر از هزینه اسکن استخوان می توانید مقاله هزینه اسکن هسته ای استخوان را مطالعه نمایید.
سخن آخر
با توجه به مطالب بالا باید این نکته را توجه داشته باشید که روش اسکن هسته ای استخوان علاوه بر فواید مهم آن برای رسیدن به نتیجه مطلوب لازم است یکسری نکات رعایت شود. برای مثال اگر شما باردار هستید و یا احتمال بارداری را در خود می بینید بهتر است این مسئله را به پزشک خود اطلاع دهید. بهتر است قبل از انجام اسکن آمادگی برای اسکن هسته ای استخوان را مطالعه کرده باشید.