اسکن هسته‌ای پاراتیروئید یکی از روش‌های تصویربرداری پیشرفته و دقیق برای شناسایی مشکلات غدد پاراتیروئید است. این روش به ویژه در تشخیص هیپرپاراتیروئیدیسم و یافتن آدنوم‌های پاراتیروئید بسیار موثر است. با استفاده از ماده رادیواکتیو خاص، این اسکن به پزشکان این امکان را می‌دهد که غدد پاراتیروئید غیرطبیعی یا بزرگ‌شده را به‌راحتی شناسایی کنند.
اگر شما یا فردی که می‌شناسید به مشکلات غدد پاراتیروئید مشکوک هستید، این اسکن می‌تواند یک ابزار کلیدی برای تشخیص صحیح و دقیق باشد. ادامه مطلب را بخوانید تا با نحوه عملکرد این اسکن، مزایا، کاربردها و نحوه آماده‌سازی برای انجام آن بیشتر آشنا شوید.
مرکز هسته ای سارا
اسکن هسته ای پاراتیروئید چیست؟
اسکن پاراتیروئید انواع مختلفی دارد که یکی از آن ها اسکن هسته‌ای است. این اسکن یک روش تصویربرداری است که برای شناسایی و ارزیابی مشکلات غدد پاراتیروئید به‌ویژه در موارد هایپرپاراتیروئیدیسم استفاده می‌شود. در این اسکن، از مواد رادیواکتیو به نام سِستامیبای تکنسیتیوم-99m (یا به‌طور خلاصه MIBI) استفاده می‌شود.
برای تعیین وقت در بهترین مرکز پزشکی هسته ای در تهران با شماره زیر تماس بگیرید.
چرا اسکن هسته پاراتیروئید انجام می‌شود؟
اسکن پاراتیروئید معمولاً زمانی انجام می‌شود که پزشک مشکوک به وجود یکی از شرایط زیر باشد:
- هیپرپاراتیروئیدیسم: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که یکی یا بیشتر از غدد پاراتیروئید بیش‌فعال شده و سطح هورمون پاراتیروئید (PTH) و کلسیم خون افزایش می‌یابد.
- آدنوم پاراتیروئید: تومور خوش‌خیم غدد پاراتیروئید که ممکن است باعث تولید بیش از حد هورمون پاراتیروئید شود.
- هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه: شرایطی که در آن یکی از غدد پاراتیروئید بزرگ شده یا تومور تشکیل می‌دهد و منجر به تولید بیش از حد هورمون پاراتیروئید می‌شود.
- سرطان پاراتیروئید: هرچند نادر است، سرطان غدد پاراتیروئید نیز می‌تواند از طریق اسکن پاراتیروئید شناسایی شود.
اگر بیمار علائمی مانند خستگی، درد استخوانی، سنگ‌های کلیوی یا ادرار مکرر را تجربه کند، ممکن است اسکن پاراتیروئید برای تشخیص علت آن توصیه شود.
چگونه اسکن پاراتیروئید انجام می‌شود؟
اسکن پاراتیروئید از فناوری خاصی به نام اسکینتوگرافی (یا پزشکی هسته‌ای) برای ارزیابی غدد پاراتیروئید استفاده می‌کند. در طول این فرایند، مقدار کمی از ماده رادیواکتیو (که به آن ردیاب گفته می‌شود) به جریان خون بیمار تزریق می‌شود. این ردیاب جذب غدد پاراتیروئید شده و با استفاده از دوربین گاما قابل تشخیص است. دوربین گاما تصاویری از غدد پاراتیروئید ایجاد می‌کند و به پزشک اجازه می‌دهد تا اندازه، شکل و عملکرد آن‌ها را ارزیابی کند.
فیلم نحوه جذب داروها در بدن
این اسکن ممکن است با اولتراسوند یا سی‌تی‌اسکن ترکیب شود تا نتایج دقیق‌تری به دست آید. اسکن پاراتیروئید سس‌تامیبی رایج‌ترین نوع اسکن است که شامل تزریق یک ردیاب رادیواکتیو است که به بافت‌های پاراتیروئید بیش‌فعال می‌چسبد و شناسایی آن‌ها را آسان‌تر می‌کند.
چه انتظاری باید از اسکن هسته ای پاراتیروئید داشته باشید؟
- آماده‌سازی: قبل از اسکن، ممکن است از شما خواسته شود که برای چند ساعت از خوردن یا نوشیدن خودداری کنید، بسته به دستورالعمل‌های پزشک خود. مهم است که اگر باردار یا شیرده هستید، این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید زیرا استفاده از مواد رادیواکتیو در این وضعیت‌ها ممکن است توصیه نشود. مقاله آمادگی های لازم قبل از اسکن را بخوانید.
- روند انجام اسکن: خود فرایند اسکن بدون درد است و معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد. مقدار کمی ردیاب رادیواکتیو به رگ شما (معمولاً در بازو) تزریق می‌شود. ممکن است از شما خواسته شود که برای مدت کوتاهی ثابت بمانید تا تصاویر گرفته شود.
- بعد از اسکن: بعد از اسکن، معمولاً نیازی به استراحت نیست و می‌توانید بلافاصله به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهید. ردیاب رادیواکتیو به طور طبیعی از بدن شما از طریق ادرار در چند ساعت پس از آزمایش خارج می‌شود.
مزایای اسکن هسته ای پاراتیروئید
- غیرتهاجمی: این اسکن شامل هیچ‌گونه جراحی یا برش نبوده و روشی ایمن و غیرتهاجمی برای ارزیابی عملکرد غدد پاراتیروئید است.
- تشخیص زودهنگام: این اسکن به تشخیص سریع مشکلات پاراتیروئید کمک کرده و از بروز عوارض جلوگیری می‌کند.
- دقت بالا: با ارائه تصاویر دقیق از غدد پاراتیروئید، این اسکن به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلاتی مانند هیپرپاراتیروئیدیسم یا آدنوم پاراتیروئید را با دقت بیشتری تشخیص دهند.
- راهنمای درمان: اسکن می‌تواند در هدایت تصمیمات درمانی مانند جراحی یا دارو درمانی کمک کند.
خطرات و محدودیت‌ها
با اینکه اسکن پاراتیروئید یک ابزار ایمن و مؤثر تشخیصی است، برخی خطرات و محدودیت‌ها وجود دارد که باید در نظر گرفته شود:
- قرارگیری در معرض اشعه: از آنجا که این آزمایش شامل استفاده از مواد رادیواکتیو است، مقدار کمی تابش اشعه وجود دارد. با این حال، میزان تابش بسیار کم بوده و برای بیشتر بیماران ایمن محسوب می‌شود.
- نتایج منفی کاذب/مثبت کاذب: همانند هر آزمایش دیگری، اسکن پاراتیروئید ممکن است گاهی نتایج نادرستی ارائه دهد. در صورت مثبت کاذب، ردیاب ممکن است در مناطقی غیر از غدد پاراتیروئید جذب شود، که منجر به تشخیص اشتباه می‌شود. همچنین در صورت منفی کاذب، ممکن است ردیاب به میزان کافی در بافت پاراتیروئید جذب نشود.
- محدودیت‌ها بر اساس اندازه غده: تومورها یا ناهنجاری‌های کوچک ممکن است به دلیل عدم جذب کافی ردیاب به راحتی قابل تشخیص نباشند. مقاله مراقبت های بعد از تصویربرداری و اسکن هسته‌ای پزشکی را بخوانید.
سوالات متداول در مورد اسکن هسته ای پاراتیروئید
خیر، اسکن پاراتیروئید کاملاً بدون درد است. تنها ناراحتی ممکن است ناشی از تزریق ردیاب رادیواکتیو باشد که مشابه یک تزریق وریدی است.
نتایج اسکن پاراتیروئید ممکن است چند روز طول بکشد تا پردازش و توسط پزشک بررسی شود. در برخی موارد، یک جلسه پیگیری برای بررسی نتایج برنامه‌ریزی می‌شود.
در بیشتر موارد، از شما خواسته می‌شود که برای چند ساعت قبل از اسکن از خوردن یا نوشیدن خودداری کنید. دستورالعمل‌های پزشک خود را رعایت کنید.
اسکن پاراتیروئید دقت بالایی دارد، به‌ویژه هنگامی که با روش‌های تصویربرداری دیگر مانند اولتراسوند یا سی‌تی‌اسکن ترکیب شود. با این حال، مانند هر آزمایش دیگری، احتمال نتایج نادرست وجود دارد. با مراجعه به یک مرکز مطمئن از جواب آزمایش خود اطمینان حاصل کنید.
عوارض جانبی ناشی از ردیاب رادیواکتیو نادر است. ممکن است برخی بیماران کمی درد یا قرمزی در محل تزریق احساس کنند.
نتیجه گیری
اسکن هسته‌ای پاراتیروئید یک روش تصویربرداری دقیق برای تشخیص آدنوم یا بزرگ‌شدگی غیرطبیعی غدد پاراتیروئید است که معمولاً به علت هایپرپاراتیروئیدیسم اولیه انجام می‌شود. این اسکن با استفاده از مواد رادیواکتیو مانند 99mTc-sestamibi، امکان شناسایی محل دقیق غده پاراتیروئید بیش‌فعال را فراهم می‌کند. نتایج این اسکن می‌تواند به تشخیص صحیح و تصمیم‌گیری درباره روش‌های درمانی مانند جراحی کمک کند. اگر اسکن نشان‌دهنده تجمع غیرطبیعی ماده رادیواکتیو در یک ناحیه خاص باشد، احتمال وجود آدنوم پاراتیروئید مطرح می‌شود، در حالی که عدم وجود تجمع مشخص ممکن است نیاز به بررسی‌های بیشتر داشته باشد.