اسکن ریه به تصویربرداری از ریه ها می پردازد و به تشخیص بیماری های خاص ریه کمک می کند. اسکن ریه می تواند چگونگی پیشرفت روند درمانی را هم بسنجد. اسکن ریه به نوعی آزمایش تصویربرداری هسته ای می باشد. با مواد رادیواکتیو اشعه گاما ارسال می شود. این اشعه ها با اسکنر جمع آوری می شوند و تصاویری از ریه حاصل می شود. در این مقابه همراه باشید تا درباره اسکن ریه و نحوه چگونگی انجام آن بیش تر آشنا شوید.
سی تی اسکن ریه چیست و چه کاربردهایی دارد؟
در ریه ها گلبول‌های قرمز خون، اکسیژن را دریافت می‌کنند و به سایر سلول‌های بدن می‌رسانند. ریه ها شگفت انگیز هستند آن ها به شما کمک می کنند تا نفس بکشید. ریه ها اکسیژن هوا را به خون می رسانند. و قلب خون پر اکسیژن را به قسمت های مختلف بدن پمپاژ می کند.
این رگ های خونی ریوی ممکن است دچار بیماری شوند، مهم ترین بیماری ها شامل:
• آمبولی ریه
• فشار خون ریوی
• بیماری انسدادی ریه
• عفونت ریه
• بیماری سندرم حاد تنفسی ریه
در صورت بروز هر بیماری تنفسی حاد ممکن است پزشک سی تی اسکن ریه را تجویز کند. در سی تی اسکن قفسه سینه، اشعه ایکس به سینه تابانده می شود. تصویربرداری از ریه با سرعت بالایی انجام می شود. رادیولوژیست می‌تواند با مشاهده تصویر، به سرعت میزان درگیری ریه با بیماری را مشخص کند. در صورتی‌که آزمایش خون بیمار مثبت باشد برای تشخیص قطعی کرونا، سی تی اسکن ریه تجویز می شود.
تصویر سی تی اسکن ریه سالم با ریه فرد کرونایی بسیار متفاوت است. بهتر است این تصویربرداری با دستگاهی پیشرفته انجام شود. در این صورت پزشک تصاویر واضحی را در اختیار خواهد داشت که به تشخیص بیماری کمک زیادی می کند.
علت نیاز به اسکن هسته ای ریه
اگر علائم خاصی در ارتباط با ریه مشاهده شود و یا فرد مشکوک به ایجاد لخته خونی در ریه باشد می تواند برای اسکن ریه اقدام نماید:
- ضربان قلب سریع
- اختلال در تنفس
- درد قفسه سینه مربوط به قلب
اگر مشکوک به لخته خونی در ریه باشید برای تشخیص از اسکن ونتیلیشن و پرفیوژن کمک گرفته می شود. این دو اسکن بلافاصله بعد از یکدیگر انجام می گیرند. اگر نتیجه اسکن ونتیلیشن طبیعی باشد ولی اسکن پرفیوژن غیر طبیعی باشد به این شرایط میس مچ mismatch گفته می شود که در حقیقت به این معناست که لخته خونی وجود دارد. همچنین در صورت نیاز به تشخیص بیماری های زیر هم نیاز به اسکن ریه می باشد:
- بیماری مزمن ریه مانند ورم ریه
- تومور ها یا دیگر توده های مشکوک که به انسداد ریه ها منجر می شود.
همچنین در برخی موارد قبل از جراحی ریه از اسکن ریه کمک گرفته می شود. این مورد به دلیل بررسی چگونگی جریان خون در ریه ها صورت می گیرد.
آمادگی برای اسکن ریه
در صورتی که باردار هستید یا قصد بارداری دارید حتماً قبل از برنامه ریزی برای اسکن ریه با پزشک خود مشورت کنید. در صورت شیردهی هم هماهنگی های لازم را با پزشک خود به عمل آورید. زیرا مواد رادیواکتیو می توانند از طریق شیر مادر به نوزاد انتقال یابند و عوارض جبران ناپذیری را داشته باشند. از بیمار خواسته می شود که یک گاون بپوشد و لباس های دیگر خود را در بیاورد. نیازی به نخوردن و نیاشامیدن قبل از آزمایش نمی باشد. در صورتی که به داروی خاصی حساسیت دارید حتماً پزشک را در جریان قرار دهید. تزریق مواد رادیواکتیو تا حدودی موجب ناراحتی می شود.
زمان سی تی اسکن ریه چه اتفاقی می افتد؟
بر اساس نوع درخواست پزشک ممکن است برای شما یک مسیر وریدی (باصطلاح رگ یا آنژیوکت) ایجاد گردد. از طریق این رگ ماده رنگی رادیولوژی وارد بدن شما میشود. شما بر روی تخت می خوابید و دست های شما باید بالای سرتان قرار گیرد. در زمان تصویربرداری تخت تان کمی بالا و یا در مسیر کروی جابجا می شود. در زمان تصویربرداری تکنسین رادیولوژی ممکن است دستوراتی مانند اینکه نفس تان را نگه دارید یا نفس بکشید به شما دهد.
پس از آماده شدن تعدادی عکس از شما گرفته می شود و بر اساس نیاز یا منطقه مورد بررسی، تکنسین ممکن است مناطقی خاص را مورد دقت بیشتر قرار می دهد. اگر نوع تصویربرداری با سی تی اسکن با ماده حاجب یا باصطلاح رنگی باشد باید این محلول در اتاق سی تی اسکن توسط مسئول آن وارد ورید یا سیاهرگ تان گردد.
انواع اسکن ریه
اسکن ریه می تواند به دو نوع باشد : اسکن ونتیلیشن و پرفیوژن. اسکن ونتیلیشن ventilation scan چگونگی حرکت هوا در ریه ها را بررسی می کند. به طور خاص به چگونگی حرکت هوا به برونشی و برونشیول پی می برد. اسکن پرفیوژن perfusion scan چگونگی جریان خون در ریه ها را بررسی می کند.
اسکن پرفیوژن از مواد رادیواکتیو کمک می گیرد و زمانی که جریان خون طبیعی است، به طور یکسان جذب می شود. مناطقی که جریان خون از آن ها عبور نمی کند، مواد رادیواکتیو را جذب نمی کنند. در اسکن ونتیلیشن مواد رادیواکتیو ریه را پر می کنند مگر اینکه ناحیه ای در ریه وجود داشته باشد که هوا قابلیت جابه جایی نداشته باشد.
اسکن ریه در اغلب موارد برای تشخیص و یافتن لخته های خونی یا دیگر توده های کوچک به نام آمبولی ریه، انجام می گیرد. ولی در برخی موارد برای تشخیص دیگر بیماری های ریه هم به کار می رود.
منبع : https://www.hopkinsmedicine.org/healthlibrary/test_procedures/pulmonary/lung_scan_92,p07751