مراقبت های بعد از تصویربرداری پزشکی و اسکن پزشکی، مانند PET/CT، MRI و اشعه ایکس را حتماً انجام دهید. در حالی که این تصویربرداری‌ها به طور کلی بی خطر هستند، اغلب شامل قرار گرفتن در معرض تشعشع یا میدان‌های مغناطیسی قوی هستند که مراقبت های پس از تصویربرداری را برای اطمینان از به حداقل رساندن عوارض جانبی بالقوه، مهم می‌کند. این مقاله راهنمای جامعی در مورد نحوه مراقبت های انواع مختلف تصویربرداری پزشکی، ارائه می‌دهد.
درک انواع مختلف تصویربرداری پزشکی
قبل از پرداختن به مراقبت های پس از تصویر برداری، ضروری است که انواع رایج تصویربرداری پزشکی را درک کنید:
- PET/CT Scan:ترکیبی از توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) و توموگرافی کامپیوتری (CT) برای تولید تصاویر دقیق از ساختارهای داخلی بدن و فعالیت متابولیک.
۲. تصویربرداریMRI: از میدان‌های مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام‌ها و بافت‌ها استفاده می‌کند.
۳. اشعه ایکس: از دوزهای کم تشعشع برای گرفتن تصاویری از ساختارهای داخلی بدن، به ویژه استخوان ها، استفاده می‌کند.
هر یک از این روش‌های تصویربرداری دارای الزامات منحصر به فرد و عوارض جانبی بالقوه است که بر مراقبت‌های خاص مورد نیاز پس از هر یک از روش‌ها تأثیر می‌گذارد.
نکات کلی مراقبت های بعد از تصویر برداری
صرف نظر از نوع تصویربرداری، دستورالعمل‌های کلی وجود دارد که می‌توانید از آنها پیروی کنید:
۱. نوشیدن آب زیاد: نوشیدن مقدار زیادی مایعات کمک می‌کند تا هرگونه ماده کنتراست یا مواد رادیواکتیو که در طول اسکن استفاده می‌شود، از بدن خارج شود. سعی کنید حداقل ۸-۱۰ لیوان آب در طول روز بعد از انجام تصویربرداری بنوشید.
۲. فعالیت‌های عادی را به تدریج از سر بگیرید: اکثر اسکن‌ها به زمان قطعی قابل توجهی نیاز ندارند، اما عاقلانه است که به کارهای روزمره خود بازگردید، به خصوص اگر احساس خستگی نمی‌کنید.
۳. دستورالعمل‌های خاص را دنبال کنید: ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی بر اساس نوع تصویربرداری و وضعیت سلامت فردی شما توصیه‌های مناسبی را به شما ارائه می‌دهد. این دستورالعمل‌ها را به دقت رعایت کنید.
مراقبت های بعد از اسکن هسته ای: مراقبت های بعد از پت اسکن
پس از اسکن پزشکی هسته ای PET/CT، یا همان پت اسکن ممکن است احساس خستگی یا کمی سرگیجه کنید. مهم است که بنشینید یا دراز بکشید تا زمانی که احساس ثبات کنید.
- بعد از انجام اسکن می‌توانید رژیم غذایی و فعالیت‌های روزانه خود را طبق معمول ادامه دهید.
- ضروری است که به مدت ۱۲ ساعت از تماس با زنان باردار و کودکان زیر ۷ سال خودداری کنید و در این مدت، حداقل ۲ متر فاصله از بزرگسالان را رعایت کنید.
- از استفاده از وسایل نقلیه عمومی اجتناب کنید.
- برای دفع سریع‌تر مواد رادیواکتیو از بدن، مقدار زیادی مایعات بنوشید و به‌طور مکرر ادرار کنید، زیرا تجمع ادرار در مثانه می‌تواند پرتوگیری بدن را افزایش دهد.
- شیردهی را برای مدت ۱۲ ساعت متوقف کنید.
- دستگاه‌های ثبت اشعه در فرودگاه معمولاً تا ۲۴ ساعت پس از اسکن PET/CT با رادیوداروهای FDG به میزان ماده رادیواکتیو در بدن حساس نیستند. اگر در ۲۴ ساعت اول پس از اسکن قصد سفر هوایی دارید، حتماً از مرکز PET/CT نامه‌ای دریافت کنید.
- از تماس نزدیک با دیگران اجتناب کنید: ردیاب‌های رادیواکتیو مورد استفاده در اسکن PET می‌توانند سطوح پایین تشعشع را برای مدت کوتاهی ساطع کنند. حداقل به مدت ۱۲ ساعت از تماس نزدیک به خصوص با زنان باردار و کودکان خردسال خودداری کنید.
- عوارض جانبی نادر است، برخی افراد ممکن است واکنش های آلرژیک یا عوارض جانبی ناشی از ماده حاجب را تجربه کنند. در صورت مشاهده علائمی مانند بثورات پوستی، خارش یا مشکل در تنفس با پزشک خود تماس بگیرید.
- توصیه های غذایی را رعایت کنید: ممکن است پزشک توصیه کند از مصرف برخی غذاها یا نوشیدنی هایی که می‌توانند در دفع مواد رادیواکتیو اختلال ایجاد کنند، اجتناب کنید.
تصویر برداری پزشکی
مراقبت های بعد از تصویر برداری ام آر آی MRI
اسکن‌های MRI به طور کلی بی خطر هستند و شامل اشعه نمی‌شوند، اما به دلیل صداهای بلند و فضای محدود می توانند استرس زا باشند. این چیزی است که می توانید انجام دهید:
- در صورت نیاز به آرامبخش: اگر برای اسکن به شما یک آرامبخش داده شده، ممکن است احساس خواب آلودگی کنید. استراحت کنید تا اثرات از بین برود.
- نوشیدن آب کافی: اگر از رنگ کنتراست استفاده شده باشد، نوشیدن آب به دفع آن از سیستم شما کمک می کند.
- واکنش های آلرژیک : اگر خارش، تورم یا بثورات پوستی را تجربه کردید، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید زیرا این موارد می‌تواند نشانه‌های واکنش آلرژیک به رنگ کنتراست باشد.
- گزارش هر گونه علائم غیرمعمول: اگرچه نادر است، برخی از افراد ممکن است واکنش‌های تاخیری را تجربه کنند. هر گونه علائم مداوم یا غیر معمول را به ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود گزارش دهید.
مراقبت های بعد از تصویر برداری با اشعه ایکس
اشعه ایکس با حداقل تابش صورت می‌گیرد، بنابراین مراقبت پس از اسکن معمولاً ساده است:
- آب کافی بنوشید: نوشیدن آب می‌تواند به بدن شما کمک کند تا هر ماده حاجب استفاده شده را از بین ببرد.
- از سرگیری فعالیت‌های عادی: معمولاً می‌توانید فوراً به فعالیت‌های عادی خود بازگردید.
- توجه به عوارض جانبی: اگرچه نادر است، برخی افراد ممکن است به رنگ کنتراست مورد استفاده در اشعه ایکس واکنش نشان دهند. مراقب هرگونه نشانه ای از واکنش های آلرژیک باشید.
- محدود کردن قرار گرفتن در معرض تشعشع اضافی: در حالی که دوز تابش اشعه ایکس کم است، عاقلانه است که قرار گرفتن در معرض غیر ضروری را محدود کنید. ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود را از هرگونه اسکنی که اخیراً انجام داده اید برای جلوگیری از آزمایش های اضافی مطلع کنید.
ملاحظات ویژه برای زنان باردار
اگر باردار هستید یا مشکوک هستید که ممکن است حامله باشید، بسیار مهم است که قبل از انجام هر گونه اسکن، به پزشک خود اطلاع دهید. در حالی که اکثر اسکن ها بی خطر هستند، ممکن است اقدامات احتیاطی خاصی برای محافظت از شما و کودکتان ضروری باشد.
نکات عمومی
- روش های جایگزین تصویر برداری: پزشک ممکن است روش های تصویر برداری جایگزین مانند اولتراسوند را که شامل پرتو نمی‌شود توصیه کند.
- محافظت: اگر تصویر برداری با اشعه ایکس ضروری باشد، محافظ شکم می تواند قرار گرفتن شکم در معرض اشعه را به حداقل برساند.
- در مقاله عوارض اسکن هسته ای برای زن باردار در این مورد بیشتر بخوانید.
مراقبت های روانی بعد از تصویر برداری
انجام تصویربرداری‌های پزشکی می‌تواند اضطراب آور باشد. در اینجا چند نکته برای کمک به مدیریت استرس پس از اسکن وجود دارد:
– تکنیک های تمدد اعصاب: تنفس عمیق، مدیتیشن و ورزش ملایم می تواند به کاهش استرس و افزایش آرامش کمک کند.
– به دنبال حمایت باشید: اگر احساس اضطراب یا گیجی می‌کنید با دوستان، خانواده یا یک متخصص سلامت روان صحبت کنید.
– آگاه باشید: درک هدف و ایمنی اسکن می‌تواند ترس ها را کاهش دهد. از پرسیدن سوالات از ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود دریغ نکنید.
سؤالات متداول مراقبت های بعد از تصویر برداری و اسکن
تعداد بسیار کمی از مردم عوارض جانبی ناشی از تصویربرداری پزشکی هسته‌ای را تجربه می‌کنند. واکنش‌های آلرژیک بسیار نادر است. هر گونه واکنش نامطلوب معمولاً خفیف است، به سرعت از بین می‌رود و نیاز به درمان دارویی کمی دارد یا نیازی به درمان ندارد. با این حال، پرسنل پزشکی هسته‌ای ما را در مورد هر گونه حساسیت یا سایر مشکلاتی که ممکن است در طی یک روش قبلی تجربه کرده اید مطلع کنید. ردیاب‌های رادیویی تجویز شده رنگ نیستند و واکنش‌هایی را مانند ماده کنتراست در تصویربرداری با اشعه ایکس ایجاد نمی‌کنند. پس از دادن مواد رادیواکتیو نباید احساس دیگری داشته باشید.
بعد از اسکن تشخیصی می‌توانید سفر کنید. بسته به اینکه کدام اسکن را انجام می‌دهیم، ممکن است مقدار کمی تابش در بدن شما وجود داشته باشد. این ممکن است آشکارسازهای بسیار حساس را در فرودگاه‌ها، بنادر کشتی‌ها و ایستگاه‌های قطار فعال کند. اگر برنامه‌ای برای سفر دارید، به بخش تصویربرداری اطلاع دهید تا بتوانیم نامه‌ای به شما بدهیم که نشان‌دهنده روند انجام شده و مدت زمانی است که آشکارسازهای حساس می‌توانند آن را شناسایی کنند.
پس از گذشت ۲۴ ساعت بعد از انجام اکثر اسکن‌های پزشکی هسته‌ای می توانید در نزدیکی زنان باردار و کودکان باشید و کافی است در طول این مدت فاصله ۳ الی ۴ متریی از این افراد را حفظ کنید. تقریباً تمام تشعشعات تا صبح بعد از اسکن از بدن شما خارج می‌شود. توصیه می‌کنیم از گذراندن ساعات طولانی در مجاورت زنان باردار و کودکان کوچک، مانند خوابیدن یک شبه در کنار آنها خودداری کنید. در غیر این صورت، می‌توانید فعالیت‌های عادی روزانه خود را انجام دهید.
نتیجه گیری
مراقبت های بعد از تصویر برداری پزشکی برای اطمینان از بهبودی سریع و به حداقل رساندن عوارض جانبی بالقوه بسیار مهم است. با هیدراته ماندن، پیروی از دستورالعمل‌های ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی و نظارت بر علائم غیرعادی، می‌توانید به طور موثر بهبودی پس از تصویربرداری را مدیریت کنید. به یاد داشته باشید، هر نوع اسکن دستورالعمل‌های خاص خود را دارد، بنابراین حتما به توصیه‌های متناسب با شرایط خاص خود پایبند باشید. اگر علائم نگران کننده‌ای را تجربه کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید.