اسکن پزشکی هسته ای

به طور کلی ممکن است به دلایل مختلف و برای تشخیص بیماری های مختلف نظیر تشخیص تومور ها انجام اسکن هسته ای به شما توصیه شده باشد و اغلب اطلاعاتی در مورد نحوه انجام آن نداشته باشید.
می توان گفت که یکی از دقیق ترین روش های تشخیصی اسکن هسته ای است و اغلب دربرخی موارد که پزشک با انجام آزمایشات دیگر قادر به تشخیص بیماری نیست، انجام اسکن هسته ای ر به بیمار توصیه می کند و طی آن می توان به طور دقیق بیماری های گوناگونی را تشخیص داد.
ما در این مقاله قصد داریم اطلاعات مفیدی را در خصوص اسکن پزشکی هسته ای در اختیار شما قرار دهیم.

اسکن پزشکی هسته ای چیست؟

در واقع اسکن پزشکی هسته ای با نام اسکن هسته ای نیز در بین افراد شناخته می شود.

اگر بخواهیم به طور کلی بگوییم باید گفت که، این نوع اسکن توسط مواد شیمایی که دارای رادیواکتیو است انجام می شود و در واقع در طی آن مواد شیمیایی را از طریق تزریق وارد بدن می کنند و این مواد حدود چند ساعت طول می کشد که به طور کامل وارد ناحیه مورد نظر شود.

همچنین لازم است بدانید که این مواد شیمیایی دارای رادیواکتیو، توسط اسکنر قابل شناسایی هستند و ردیابی می شوند که  توسط آنها می توان به تشخیص بیماری در نواحی مختلف پرداخت.

در  حقیقت در آزمایشات دیگر مانند در سی تی اسکن و ام آر آی هم موادی را وارد بدن فرد می کنند اما  در

اسکن هسته ای این مواد شیمیایی به دلیل داشتن مواد رادیواکتیو  با نام ردیاب یا رادیونوکلید یا هسته ای شناخته می شوند و به همین دلیل نیز اغلب برای تشخیص دقیق تر از این روش استفاده می شود.

می توان گفت که این مواد رادیواکتیو با ساطع کردن اشعه گاما از خود به تشخیص و اسکن توسط اسکنر کمک می کننند.

اسکن هسته ای چگونه انجام می شود؟

همانطور که در مقاله بالا گفته شدد اسکن هسته ای با استفاده از تزریق وریدی مواد شیمایی حاوی رادیواکتیو صورت می گیرد که این مواد به دلیل داشتن رادیو اکتیو ردیابی می شوند و مشکلات و بیماری ها را در نواحی مختلف تشخیص می دهند.

به طور کلی این مواد شیمیایی به طور خفیفی با مواد رادیواکتیو ترکیب شده اند و در جریان خون فرد وارد می شوند یعنی مقدار کمی ماده رادیواکتیو در این ماده وجود دارد که تنها به مولکول ها و ارگان های مد نظر بدن فرد برای تصویر برداری فرستاده شده و متصل می شوند.

در طی انجام اسکن هسته ای، بیمار باید آرام و بی حرکت بر روی تخت دراز بکشد زیرا که هرگونه حرکت ممکن است باعث شود که تصویر تار شود و تصویر دقیق برای تشخیص حاصل نشود وپس از آن مواد مورد نظر از طریق تزریق وریدی وارد بدن فرد می شود و تصویر برداری صورت بگیرد.

پس از تزریق مواد، حدود ۳ الی ۴ ساعت زمان لازم است که این موارد در قسمت مورد پخش شده و جذب شود که در طی این مدت زمان فرد می تواند به انجام فعالیت های رومزه خود بپردازد و برای انجام اسکن و تصویر برداری به مرکز اسکن هسته ای باز گردد.

هنگامی که این مواد در قسمت مورد نظر جذب شد، اسکن هسته ای توسط دستگاه اسکن انجام می شود و دستگاه به آرامی در طول بدن فرد حرکت می کند.

لازم به ذکر است که در هنگام انجام اسکن از تمامی نقاط بدن توسط دوربین گاما، تصویر برداری می شود و در طی آن دوربین تقریباً بسیار نزدیک به بدن قرار می گیرد تا تصاویر با کیفیتی بیندازد.

در حقیقت برخی از انواع تومورها و بعضی از نواحی بدن این مواد شیمایی خاص را به خود جذب می کنند.

به ظور کلی  تومورها و برخی از نواحی بدن این اشعه ها را جذب می کنند و به همین دلیل در اسکن مشخص شده و قابل شناسایی هستند.

برای مثال اگر مواد رادیواکتیو حاوی ید به صورت وریدی تزریق شود، بافت های غده تیروئید به راحتی این مواد را جذب می کنند. بنابراین می توان تصاویر مناسبی از این غده تهیه کرد تا به تشخیص درستی از بیماری رسید.

همانطور که گفته شد دوز مواد رادیواکتیوی که فرد دریافت می کند بسیار کم است و تقریباً به همان اندازه که در آزمایش ایکس ری دریافت می شود به همان میزان است به بدن فرد وارد می شود؛ زیرا که مقدار زیاد رادیواکتیو و اشعه رادیواکتیو ممکن است باعث آسیب رساندن و از بین بردن سلول ها شود و به همین منظور برای کاهش آسیب، حداقل ماده رادیو اکتیو استفاده می شود.

همچنین لازم است بدانید که ای تقریباً تمام مواد رادیواکتیو ظرف چند روز به طور کامل از بدن خارج می شود.

همچنین لازم است بدانید که در برخی موارد و بسته به شرایط بیمار هنگام تزریق دارو تصویر برداری از ناحیه مورد نظر انجام می شود.

هدف اسکن هسته ای

در برخی از انواع سرطان ها می توان با بهره گیری از اسکن هسته ای محل دقیق تومور ها، سایز آن ها و ساختارشان را بررسی نمود. از این آزمایش برای تشخیص محل شروع سرطان کمک گرفته می شود یا در مواردی برای بررسی گسترش سرطان یا متاستاز از این نوع اسکن کمک گرفته می شود.

اسکن هسته ای برای تشخیص چه مواردی انجام می شود؟

به طور کلی اسکن هسته ای برای تشخیص انواع بیماری ها در برخی نواحی مختلف در بدن انجام می شود و می تواند به تشخیص دقیق انواع بیماری ها در بدن کمک شایانی می کند.

برخی از موارد انجام اسکن هسته ای عبارتند از:

• اسکن هسته ای استخوان
• اسکن کلیه
• اسکن ریه
• اسکن تیروئید
• اسکن اکتروتاید

آمادگی برای اسکن پزشکی هسته ای

قبل از انجام اسکن هسته ای برخی موارد باید مورد بررسی قرار بگیرد و همچنین رعایت برخی فعالیت بسیار حائز اهمیت است.

برخی اقدامات لازم پیش از اسکن هسته می توان به موارد زیر اشاره کرد:

در صورتی که باردار هستید یا احتمال بارداری می دهید، حتماً اپراتور را در جریان قرار دهید؛ زیرا که تنها  مقدار کمی از پرتوهای استفاده شده  در این نوع از اسکن می تواند به جنین آسیب جدی برساند.

همچنین در صورتی که به نوزاد شیر می دهید می توانید این اسکن را انجام دهید اما مراقبت هایی برای بعد از اسکن هسته ای وجود دارد که باید انجام گیرد.

در بسیاری از موارد نیازی به آمادگی برای اسکن نیست. ولی در صورتی که نیازی به انجام اقدامات خاصی باشد به بیمار تذکرات لازم داده می شود.

انجام این مراقبت ها بر میزان درستی و صحت آزمایش تاثیر می گذارد تا تصاویر به دست آمده کیفیت بالایی داشته باشند. در بیشتر آزمایش ها نیازی به تغییر در برنامه درمانی نیست. ولی در صورتی که نیاز به قطع داروی خاصی باشد به بیمار گفته خواهد شد.

انواع اسکن هسته ای

همان طور که گفته شد مقدار کمی مواد رادیواکتیو به صورت وریدی وارد بدن می شود. شاید نیاز باشد که بالافاصله اسکن انجام شود و یا نیاز به چند ساعت صبر کردن باشد این مورد بستگی به نوع اسکن دارد.

همچنین این اسکن انواع مختلفی دارد که هر کدام از آنها برای تشخیص برخی موارد به کار می روند که این مسئله توسط پزشک تعیین می شود.

برخی از انواع اسکن هسته ای عبارتند از:

• اسکن استاتیک یا ثابت
• اسکن کلی بدن
• اسکن SPECT که در این نوع اسکن دوربین به دور فرد می چرخد.

نتیجه گیری

به طور کلی اسکن هسته ای برای تشخیص دقیق برخی بیماری ها انجام می شود.

همچنین این اسکن انواع مختلفی از اسکن وجود دارد که با توجه به شرایط موجود و نوع بیماری مشکوک، از یکی از انواع آن ها استفاده می گردد.